چشم خدا

همه­ی ما با برنامه­های دوربین­مخفی آشنا هستیم. در این برنامه­ها، کارگردان مردم را در صحنه­ای  از پیش تعیین شده به دام می­اندازد، تا به تماشای واکنش آنها بنشیند.

در برنامه­هایی از این دست که کارگردان، می­خواهد برنامه­ی سازنده و باپیامی هم داشته باشد، صحنه به گونه­ای طراحی  می­شود که میزان پایبندی مردم به ارزش­ها و اخلاق سنجیده شود. لطف همه­ی این برنامه­ها هم در این است که دوربین، مخفی باشد، وگر نه تهیه­ی این برنامه نه برای کارگردان و نه برای بینندگان جذاب نخواهد بود.

البته من کارگردانی را می­شناسم که چون هیچ استاد و دانشگاهی ندیده است، برنامه­های دوربین­مخفی او با دیگر کارگردانان بسیار متفاوت است. از آنجا که روش برنامه­سازی­اش برایم بسیار جالب بود، حیفم آمد که از روش کارش برای شما تعریف نکنم.

این کارگردان یک شهرک بسیار وسیعی را برای برنامه­سازی در نظر می­گیرد. سپس با دوربین­های مخفی و میکروفون، تمام شهر را در کنترل خود قرار می­دهد. بعد از این که فضا را آماده کرد، چند هزار شرکت کننده را برای مدتی نسبتا طولانی در این شهر ساکن می­کند...

 از ویژگی­های جالب این برنامه این است که اینقدر دکوراسیون این فضا طبیعی و قشنگ کار شده است که معمولا همگی از بودنشان در آن احساس رضایت می­کنند. حتی شنیدم که بسیاری از آنها خانه و زندگیشان را فراموش می­کنند و هیچ دلتنگ شهر و خانه­شان نمی­شوند!

پس از این که این گروه، وارد شهر می­شوند و دوره­ی موقتشان را آغاز می­کنند، مجری برنامه به همه­ی شرکت کنندگان، فراخوان می­زند و قوانین این شهرک را به آنها ابلاغ می­کند، که اگر رعایت بکنند، امتیاز مثبت، و اگر رعایت نکنند، امتیاز منفی دریافت خواهند کرد. جالب اینجا است که حتی به آنها می­گوید که این شهرک پر از دوربین­مخفی است، و هیچ کاری از ما پنهان  نمی­ماند!

نکته­ی جالب دیگری که وجود دارد، این است که چون بودجه­ی این کارگردان میلیاردی است، برای کوچکترین امتیاز، جوایزی باور نکردنی در نظر می­گیرد... شهرک و قوانین آن به گونه­ای طراحی شده بود که شرکت کنندگان در هر ثانیه می­توانستند، امتیاز مثبت دریافت کنند.

اما شاید باورتان نمی­شود اگر بگویم که یک بار که وارد آن شهرک شدم، دیدم که بیشتر شرکت کنندگان، این­قدر بی­خیال بودند که اصلا فضای شهرک، از فضای مسابقه درآمده بود و انگار نه انگار که برنامه، برنامه­ی دوربین مخفی است! راستی که چه  آدم­هایی پیدا می­شوند...