10ـ شهرک دوربین مخفی
همهی ما با برنامههای دوربینمخفی آشنا هستیم. در این برنامهها، کارگردان مردم را در صحنهای از پیش تعیین شده به دام میاندازد، تا به تماشای واکنش آنها بنشیند.
در برنامههایی از این دست که کارگردان، میخواهد برنامهی سازنده و باپیامی هم داشته باشد، صحنه به گونهای طراحی میشود که میزان پایبندی مردم به ارزشها و اخلاق سنجیده شود. لطف همهی این برنامهها هم در این است که دوربین، مخفی باشد، وگر نه تهیهی این برنامه نه برای کارگردان و نه برای بینندگان جذاب نخواهد بود.
البته من کارگردانی را میشناسم که چون هیچ استاد و دانشگاهی ندیده است، برنامههای دوربینمخفی او با دیگر کارگردانان بسیار متفاوت است. از آنجا که روش برنامهسازیاش برایم بسیار جالب بود، حیفم آمد که از روش کارش برای شما تعریف نکنم.
این کارگردان یک شهرک بسیار وسیعی را برای برنامهسازی در نظر میگیرد. سپس با دوربینهای مخفی و میکروفون، تمام شهر را در کنترل خود قرار میدهد. بعد از این که فضا را آماده کرد، چند هزار شرکت کننده را برای مدتی نسبتا طولانی در این شهر ساکن میکند...
از ویژگیهای جالب این برنامه این است که اینقدر دکوراسیون این فضا طبیعی و قشنگ کار شده است که معمولا همگی از بودنشان در آن احساس رضایت میکنند. حتی شنیدم که بسیاری از آنها خانه و زندگیشان را فراموش میکنند و هیچ دلتنگ شهر و خانهشان نمیشوند!
پس از این که این گروه، وارد شهر میشوند و دورهی موقتشان را آغاز میکنند، مجری برنامه به همهی شرکت کنندگان، فراخوان میزند و قوانین این شهرک را به آنها ابلاغ میکند، که اگر رعایت بکنند، امتیاز مثبت، و اگر رعایت نکنند، امتیاز منفی دریافت خواهند کرد. جالب اینجا است که حتی به آنها میگوید که این شهرک پر از دوربینمخفی است، و هیچ کاری از ما پنهان نمیماند!
نکتهی جالب دیگری که وجود دارد، این است که چون بودجهی این کارگردان میلیاردی است، برای کوچکترین امتیاز، جوایزی باور نکردنی در نظر میگیرد... شهرک و قوانین آن به گونهای طراحی شده بود که شرکت کنندگان در هر ثانیه میتوانستند، امتیاز مثبت دریافت کنند.
اما شاید باورتان نمیشود اگر بگویم که یک بار که وارد آن شهرک شدم، دیدم که بیشتر شرکت کنندگان، اینقدر بیخیال بودند که اصلا فضای شهرک، از فضای مسابقه درآمده بود و انگار نه انگار که برنامه، برنامهی دوربین مخفی است! راستی که چه آدمهایی پیدا میشوند...