۲۱۵- چی به چی ربط ندارد؟!
هر چه بیشتر در علم و دین مطالعه کنیم، حساسیت همهجانبهی این عالم را بیشتر میفهمیم؛ عالمی که همه چیزش بر ما تأثیری ماندگار میگذارد. این که چه میخوری، چه میشنوی، چه میبینی، چه میپوشی، چه مینویسی، چه میگویی، چهها در ذهنت تجسم میکنی، چه تصوراتی داری و چه احساساتی را در دل میپرورانی، کجا زندگی میکنی، با چه کسانی میپری و... هر کدام تأثیر خود را دارد؛ آن هم تأثیری ماندگار و ابدی و سرنوشتساز! هر چه بیشتر به این واقعیت فکر کنیم بیشتر جفت میکنیم و وحشت میگیردمان. ولی عالمی که خدا آفریده همین است؛ همین را بگویم که عبارت "فرقی نمیکند" در هیچ زمینهای چندان عبارت دقیقی نیست. هر متغیری را که در نظر بگیری، نسبت به متغیر دیگر فرق میکند. و هر چیزی خود، یک متغیر است.
پای صحبت هر متخصص استخوانخوردکردهای که بنشینی، سرت سوت میکشد که چقدر حساس است همه چیز. یک آشپز کارکشته میداند که برای کدام غذا، کدام نوع نمک را، آن هم در چند مرحله و چگونه و چقدر باید اضافه کند! تازه همین دقتها را برای چربی و اسید و حرارت هم اعمال میکند. آهنگساز، نورپرداز، صداپرداز، ورزشکار و تو بگو فوق متخصص هر حرفهای دقتهایی دارد که خیلی دور از ذهن است. کلا در این عالم حتی یک فوت هم تأثیر دارد؛ آن هم در همه چیز نه فقط در کوزهگری!
به احکام و آداب اسلامی که مینگری مخت سوت میکشد از این همه دقت و حساسیت همه چیزِ این عالم! رنگ و ماده و صوت و تصویر و زمان و ساعت و هیئت و تاریخ و همه چیز، حساب کتاب دارد. رکاب انگشتر برای مردها فقط باید نقره باشد، طلا حرام است و باقی آلیاژها همه از دم مکروه و نامطلوب. تازه توصیه شده در دست راست دست کنیم؛ آن هم فقط در دو انگشت کوچکتر دست. لابد اثر سنگ و رکاب، از این دست به آن دست و از این انگشت به آن انگشت فرق میکند دیگر. وگرنه خدا و رسولش که نمیخواهند سرکار بگذارند آدم را. کی فکرش را میکرد گوش چپ با گوش راست فرق کند؟! اگر نمیکرد چرا ائمهی ما سفارش کردند در گوش راست نوزاد اذان بخوانیم و در گوش چپش اقامه؟! دیگر این که از آداب و سنن دین ما این را میشود فهمید که روزهای هفته با هم فرق دارند و هر کدام اثر خود را دارند! ناخن گرفتن کلا خوب است، اما جمعه که بگیرید روزی را زیاد میکند، شنبه و پنجشنبه که بگیرید، درد چشم و درد دندان را کم میکند! صائب گفته بود: "ز هم جدا نبود تار و پود این گلشن" اما فکر نمیکردیم تا این حد! جل الخالق که چی به چی ربط دارد؟ و تو بگو چی به چی ربط ندارد؟!
اینقدر همه چیز این عالم به هم گره خورده و سلسلهی علت و معلول به شکل شگفتانگیزی در هم تنیده است که در روایت آمده: "چند روزی وحی بر پیامبر نازل نمیشد، مسلمانان آمدند از پیامبر(ص) پرسیدند که جریان چیست؟ فرمود: چرا باید نازل شود در حالی که شما ناخنهایتان را نمیگیرید و بین انگشتانتان را تمیز نمیکنید؟" [كافی»ج6«ص492] و من یکی دیگر نمیدانم کاری به این سادگی که زور این را دارد که جلوی وحی قرآن را بگیرد، جلوی کدام خیر و برکت را در زندگی ما میتواند بگیرد؟!
چقدر احتیاط باید کرد در این عالم فول تاچ و سوپرحسّاس! و چقدر باید قدر باخبران این عالم را دانست و به احادیث و آموزههایشان اعتماد کرد! هر چه دانشمندتر بشویم، بیشتر میتوانیم قدر بدانیم این ریزبینیهای دین و سختگیریهایش را. مثلا کاملا میشود درک کرد که قرائت نماز باید عربی صحیح باشد، وگرنه آنی نمیشود که قرار بود بشود. تأثیرش هم آن چیزی که قرار بود باشد دیگر نیست. ادامه دارد ولی فعلا بس است!